Kuzguncuk 'ta Kuzguncuklular İle !

KUZGUNCUK

Boğaz Köprüsünün eteğinde yer alan bir semttir. Üsküdar, Paşalimanı ile Beylerbeyi arasında; görüldüğü gibi Avrupa yakasındaki Ortaköy semtinin karşısındadır Kuzguncuk Fethi Paşa Korusu’nun bulunduğu tepe ve Nakkaş Tepe arasındaki vadide ve sahil şeridinde gelişen bir balıkçı köyü.

Kuzguncuk, İstanbul’un Asya kesimindeki ilk Musevi yerleşmesidir. 17. yüzyılda bir Musevi köyü olarak anılıyor. Avrupa Musevileri tarafından “Kutsal topraklara varmadan önceki son durak” olarak kabul edildiği ve herhangi bir nedenle vaat edilmiş topraklara gidemeyenlerin hiç değilse Kuzguncuk'a yerleşip orada ölmeyi ve gömülmeyi vasiyet ettikleri bilinmektedir. Museviler dışında Rumların da yerleştikleri bilinmektedir.

Ermeniler ise, buraya 18. Yüzyıldan itibaren yerleşmeye başlarlar ve 19. yüzyılda Kuzguncuk’ta oldukça büyük bir grup oluşturmaktadırlar Kuzguncuk’ta iki Rum, bir Ermeni kilisesi ve iki sinagog içermektedir. Bunlar Ayios Panteleymon ve Ayios Yeorgios isimli rum ortodoks kiliseleri, Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi, Bet Yaakov ve Bet Nissim Sinagoglarıdır Daha çok gayrimüslim ağırlıklı bir yerleşme niteliği taşıyan Kuzguncuk, Müslüman Osmanlıların rağbet ettiği bir semt olmamıştır. Buna karşın hemen bitişiğindeki Öküzlimanı (Paşalimanı) kesimi, camii, çeşmesi, kayık iskelesi ve bahçeleriyle yalnız Türkler tarafından iskân edilmiştir. Yörenin adının, Rumeli yakasından getirilen öküzlerin Anadolu'ya götürülmek üzere Beşiktaş'tan kayıklarla buraya nakledilmesinden kaynaklandığı sanılmaktadır. Hüseyin Avni Paşa öküz limanına kendi yalısını yaptırdıktan sonra limanın ismi Paşalimanı olarak değişmiştir Bu anıtsal yapılar dışında, Kuzguncuk'ta Küçük Hamam(Batak Hamam) ve Dağ Hamamı adlı iki hamam bulunmaktadır. ‘’Batak’’ isminin sadece Musevilerin girip yıkandığı havuz anlamındaki ‘’yahudi batağı’’ tabirinden gelmiş olabileceği düşünülmektedir. 1900’lerde yapıldığı tahmin edilen yapı metruk durumdadır.

Kuzguncuk ismi nerden geliyor?

3 rivayet var. İlki ; eski Altın Kiremit” anlamına gelen , “Çatısı altın yaldızlı kiremitlerle kaplı bir kilise olan “Hrisokeramos”dan geldiği bilinmektedir. İkincisi semtin adının “Kosinitza” olduğu ve yanlış telaffuzlar sonucunda bozularak “Kuzguncuk” şekline dönüştüğüdür. Üçüncüsü Evliya Çelebi'ye göre ise Fatih Sultan Mehmed zamanında buraya yerleşmiş olan “Kuzgun Baba” adlı bir veliden gelmektedir.

Son dönemlerde Kuzguncuk, İstanbulluların tercih ettikleri bir semt haline geldi ve eski evlerin restorasyonu hızlandı. Kuzguncuk, yine de İstanbul’un,geleneksel Boğaziçi köylerinin özelliklerini bir ölçüde taşımayı sürdüren yerleşmelerinden biridir. Yamaç tepeler nedeniyle büyük binaların yapımına elverişli değil. Kuzguncuğu koruyan bu coğrafyası oldu.

İcadiye Caddesi ; önceden İcadiye Deresi 'ymiş ve denize ulaşıyormuş. Dere sayesinde sağında solunda verimli bostanlar varmış. Sonrasında da yerleşime dönüşmüş.

Kuzguncuk Bostanı ; İlya’nın Bostanı anılıyor. İlya vefat edip varisleri paylaşılamayınca buraya projeler üretildi (okul, hastane gibi). Kuzguncuklular bostana sahip çıktı.

Kuzguncukluya verilmek üzere , ektiği biçtiği kendine kalmak şartı ile 2015 yılında anlaşılıp bostan olarak tutulmaya devam edilmek üzere 50 parsele bölündü (3 m x 3 m ölçülerinde )